De weg naar heling

Al jaren heb ik het met gesprekspartners over de volgende, zelfgefabriceerde formule: authenticiteit = autonomie + assertiviteit + (zelf)acceptatie. Let wel, hier is geen wetenschappelijk onderzoek aan voorafgegaan, en het is al helemaal niet de waarheid. Komt zo uit mijn eigen koker.

Ik ben altijd een beetje verliefd op de boeken die ik aan het lezen ben. Zoals ik een tijdje terug al deelde hier, geldt dat ook voor het boek ‘De mythe van normaal’ van Gabor Maté. Naast ‘Traumasporen’ van Bessel van der Kolk een must read voor eenieder, zeker voor mensen die werken met trauma. In dit boek heeft Maté het over een viertal principes die ten grondslag liggen aan heling. En jullie raden het al, laten die vier principes nou een fascinerende gelijkenis met mijn formule vertonen:

➀ Authenticiteit
Hoewel er wellicht synoniemen als ‘echtheid’, ‘waarachtigheid’ en ‘originaliteit’ in je opkomen, bestaat er geen definitie van authenticiteit waarmee je de essentie ervan volledig dekt. Net als een andere natuurlijke toestand, liefde, is authenticiteit geen concept maar iets wat geleefd, ervaren en gekoesterd wordt. Meestal weet je het wel als het er is.

➁ Autonomie
Ik heb hier al eens eerder over geschreven, autonomie is afgeleid van het Griekse autos (zelf) en nomos (wet). Autonomie is het vermogen om in alle vrijheid verantwoordelijkheid te nemen voor ons bestaan, door ‘reactie-vermogen’ aan de dag te leggen bij alle essentiële beslissingen die ons leven beïnvloeden. Hierbij laat je je niet leiden door de verwachtingen van de buitenwereld en ook niet door de bevelen van je ingesleten persoonlijke conditionering.  

➂ Boosheid
Het ligt in de lijn van de assertiviteit waar ik het over had, maar is wel een nuancering. Natuurlijke, gezonde boosheid is een manier om je grenzen aan te geven. Het is een reactie die je in het moment hebt, niet een beest dat we in de kelder opsluiten en voeden met schaamte over verhalen waarmee we ons gedrag rechtvaardigen. Gezonde boosheid heeft altijd met de betreffende situatie te maken en er komt altijd een einde aan: ze laait op als het nodig is en volbrengt haar taak door de bedreiging af te weren en zakt vervolgens weer weg. Het escaleert niet tot een beangstigende ervaring of iets wat je moet verafschuwen, en ook niet tot iets waar je last van blijft houden.

➃ Acceptatie
Acceptatie begint met de dingen laten zoals ze zijn, ongeacht hoe ze zijn. Het is de altijd nauwkeurige erkenning dat de dingen op dit moment niet anders kunnen zijn dan hoe ze zijn. Je verwerpt of vergoelijkt niets. Acceptatie betekent ook dat je aanvaardt hoe ongelooflijk moeilijk het kan zijn om te accepteren.

Een essentieel aspect van heling is dat we deze principes (weer) in ons leven verwelkomen en in de praktijk leren brengen.